بعد از توسعه ارز های دیجیتال و جدی شدن کسب درآمد و سرمایه گذاری در آن و باز شدن پای آن ها به ایران، یکی از اصلی ترین بحث هایی که به صورت جدی پیگیری میشد در مورد شرعی بودن و حرام نبودن استفاده از آن است.
ار این باره مراجع فقهی نظراتی را بیان کرده اند که به طور کلی به بررسی آنه میپردازیم تا ببینیم در نهایت نظر اصلی در رابطه با این دنیای جدید چگونه است.
نظر مراجع تقلید درباره حکم رمز ارزها
در سال ۱۳۹۶ استفتائی از برخی مراجع عظام تقلید پیرامون حکم شرعی استفاده از بیت کوین در معاملات، صورت گرفته که نتیجه آن به شرح زیر است: دفتر حضرت آیت الله خامنه‌ای متذکر شدند که معظم له در این باره اظهار نظری چه به صورت نفیا یا اثباتا ندارند. حضرت آیت الله سیستانی اجازه فعالیت مذکور را نمی‌دهند.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی می گوید با توجه به ابهامات، معامله آن اشکال دارد. حضرت آیت الله علوی گرگانی استفاده از آن را منوط به حفظ استقلال کشور و با رعایت نظر مقام معظم رهبری بلامانع دانسته است. حضرت آیت الله وحید خراسانی معتقد است چنانچه در فرآیند خلق آن کار نامشروعی صورت نگیرد و در استفاده از این پول نیز کار نامشروعی صورت نگیرد و بیت کوین در قالب عقد صلح منتقل شود اشکال ندارد.
حضرت آیت الله شبیری زنجانی می گوید اگر اعتبار دریافتی در قبال کار حلال داده شود و بر خلاف قانون نباشد، اشکال شرعی ندارد. حضرت آیت الله نوری همدانی معتقد است مساله مذکور موضوعا مبین نیست. مرحوم حضرت آیت الله هاشمی شاهرودی با توجه به ابهاماتی که این نوع معامله دارد استفاده از آن را جایز نمی‌دانستند.
از صدر اسلام تا امروز دیدگاه نخبگان دین به مسائل مالی دیدگاه تائید و امضایی بوده است به این معنا که سیستم پولی و مالی موجود در جامعه را پذیرفته و بخش‌ها مختلف آن را به قوانین دین عرضه کرده و در صورت عدم مغایرت آن را تائید می‌کرده‌اند. همچنین با توجه به احکام اسلامی مبنی بر تسلط مسلمان بر مال خویش، باید گفت رمز ارزها و بیت کوین به طور اختصاصی به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و همچنین وجود حریم خصوصی باید جایگاه ویژه‌ای در اسلام داشته باشند.
امانتداری و حفظ و برقراری عدالت و مبارزه با ظلم همواره از آرمان‌های بنیادگرایانه در شبکه بلاکچین و بیت کوین بوده است و آشتی دادن مفهوم عدالت و ظلم ستیزی با مالکیت خصوصی اتفاقا از بدیع‌ترین ساخته‌های شبکه بلاکچین است که همچنان فعالان مجامع کریپتوکارنسی دنیا در حال تلاش برای تحقق این آرمان‌ها هستند که موارد متعددی از آن‌ها را می‌توان کمک به جنبش‌های مردمی، تلاش برای حفظ حریم خصوصی در مواردی مثل حذف فعالین در فروش اطلاعات شخصی افراد از آخرین تیم اضافه شده به شرکت و صرافی CoinBase با هشتگ #deleteCoinbase، جنبش Proof Of Keys بر علیه صرافی‌های رمز ارز و صدها مورد مشابه دیگر مشاهده کرد.
به طور کلی نظرات علمای مختلف درباره حکم شرعی کریپتوکارنسی ها را می‌توان در سه دسته بدون نظر، مخالف یا موافق با ذکر دلیل و موافق یا مخالف بدون ذکر دلیل طبقه بندی کرد. آنچه که مهم است این است که همان طور که اشاره شد باید به تفکیک حوزه و همچنین با توجه به کارکرد رمز ارزها نسبت به ارائه حکم شرعی در مورد آن‌ها اقدام کرد و صرف اینکه این تکنولوژی را به طور کلی حرام یا حلال اعلام شود چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.
علاوه بر این لازم است با یک دید منتقدانه و مقایسه‌ای توجه شود که مسائل مشابه مالی چگونه با توجه به این قواعد مدیریت و اعلام حکم شده‌اند به طور مثال آیا در حوزه بانکی، فروش اجناس مانند خودرو، بورس، دلار و استفاده از آن به عنوان ارز خارجی تمامی قواعد فوق در نظر گرفته شده است؟
همچنین باید توجه داشت از آنجا که استفاده از این فناوری به صورت بدون مرز اتفاق می‌افتد اتفاقا مقاومت در برابر آن به زودی موجب از دست رفتن فرصت ها خواهد شد و قطعا و حتما حرام اعلام شدن بیت کوین و رمز ارز ها مصداق بارز بی توجهی به مصلحت مسلمین است که از نقطه نظر اهمیت در راس تمامی قواعد مطرح شده در بالا قرار دارد.
