در دنیای ارزهای دیجیتال، توسعه‌دهندگان و ایده‌پردازان می‌توانند بودجه‌ی توسعه‌ی پروژه خود را از طریق روشی به نام عرضه اولیه سکه (ICO) فراهم کرده و از سراسر جهان سرمایه‌گذاران زیادی را جذب کنند. در این پست به توضیح مفهوم ICO می‌پردازیم.

ICO چیست؟

عرضه اولیه سکه (Initial Coin Offering) یا همان آی‌سی‌او (ICO)، روشی برای جذب سرمایه و فرصتی برای سرمایه‌گذاری است که در آن توکن‌ها (همان ارزهای دیجیتال) یک پروژه، پیش از راه‌اندازی پروژه فروخته می‌شوند و افراد می‌توانند با خریدن توکن‌ها در آن سرمایه‌گذاری کنند.

در ICO توکن‌های یک پروژه مبتنی بر بلاک چین در آینده کاربرد خواهند داشت که باعث می‌شود از نظر تئوری در صورت موفقیت پروژه، ارزش آن‌ها نیز بالا برود.

مشارکت‌کنندگان با استفاده از ارزهای دیجیتال دیگر (اغلب بیت کوین یا اتریوم) یا ارزهای رایج (دلار یا یورو) در پروژه سرمایه‌گذاری کرده و در قبال پول‌هایشان توکن دریافت می‌کنند. ICO شباهت‌های زیادی با عرضه اولیه سهام (IPO) دارد.

یک مثال

برای درک بهتر ICO به این مثال توجه کنید. اسامی کاملا فرضی هستند.

یک مهندس نرم افزار به نام آقای ایکس ایده‌ای جالب به ذهنش می‌رسد که می‌تواند با استفاده از فناوری غیرمتمرکز بلاک چین، آن را عملی کند.

فرض کنیم ایده او ساخت یک پلتفرم غیرمتمرکز برای تبلیغات است. او اسم توکن پلتفرم خود را «adscoin» می‌گذارد که با آن تبلیغ‌دهندگان می‌توانند هزینه تبلیغات خود را به تبلیغ‌کنندگان پرداخت کنند. بنابراین adscoin یک توکن کاربردی است که اگر کاربران پلتفرم افزایش یابد، قیمت توکن‌ هم افزایش می‌یابد.

آقای ایکس تیم خود را جمع می‌کند تا ایده‌اش را هر چه سریع‌تر عملی کند. اما یک مشکل وجود دارد. برای توسعه پروژه نیاز به بودجه و سرمایه است. آقای ایکس برای جذب سرمایه راه‌های مختلفی را پیش رو دارد. می‌تواند با یک سرمایه‌گذار حقیقی قرارداد ببندد یا با متقاعد کردن یک شرکت شتابدهنده محلی، سرمایه مورد نیازش را بدست آورد.

اما حالا که در پروژه آقای ایکس چیزی به نام بلاک چین و توکن تعریف شده است، چرا از ICO استفاده نکند و از عموم مردم سراسر جهان برای جذب سرمایه کمک نگیرد؟

اما یک مشکل دیگر. وقتی پروژه هنوز آماده نشده است، چگونه توکن‌ بسازد و به فروش برساند؟ بلاک چین‌هایی مثل اتریوم که از قرارداد هوشمند پشتیبانی می‌کنند، به کمک او می‌آیند. او با استفاده از پلتفرم اتریوم و قراردادهای هوشمند خیلی سریع مقداری توکن می‌سازد و به همراه تیمش یک اوراق سفید (توضیحات پروژه) تنظیم می‌کند و در سایتی که برای ICO‌ در نظر گرفته است، به همراه یک سری توضیحات اضافی از پروژه و تیم، قرار می‌دهد.

سرمایه‌گذاران زیادی درباره پروژه او می‌خوانند و در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند و در قبال پولشان توکن می‌گیرند. حالا آقای ایکس با پول بدست آمده ایده خود را عملی می‌کند و بلاک چین مخصوص خود را می‌سازد. سپس طی یک فرایند فنی توکن‌های اتریوم به شبکه اصلی یعنی همان بلاک چین جدید منتقل می‌شوند.

پروژه با موفقیت به اهداف خود می‌رسد، ارزش توکن‌های adscoin چند برابر می‌شود و سرمایه‌گذارانی که در آن سرمایه‌گذاری کرده بود، مزه سودهای چند صد درصدی را می‌چشند.

این یک روی سکه بود. در روی دیگر سکه که بیشتر رخ می‌دهد، آقای ایکس پس از جذب سرمایه، از خیر پروژه و ایده‌اش می‌گذرد و با پول سرمایه‌گذاران زندگی مجلل خود را آغاز می‌کند.

کلاهبرداری شدید در ICO‌ها

حقیقت این است که اگر چه ICO‌ها ایده جالبی هستند و می‌توانند بسیار سودآور باشند اما متاسفانه در اغلب موارد یا کلاهبرداری هستند و یا ایده‌های جاه‌طلبانه توسعه دهندگانشان در نهایت به نتیجه نمی‌رسد و بدون هیچ‌گونه پاسخ‌گویی به سرمایه‌گذاران رها می‌شوند.

در سال ۲۰۱۷، سرمایه‌گذاران زیادی در رویای یک‌شبه ثروتمند شدن از سرمایه‌گذاری در ICO‌هایی که ادعای حل همه مشکلات جهان را داشتند، به خاک سیاه نشستند.

از آنجایی که در بیشتر کشورهای دنیا قوانین خاصی درباره ICO‌ها وجود ندارد، و با توجه به این‌که ICO یک فرایند کاملا آنلاین است و به مراجعه حضوری نیازی نیست، روشی که تیمِ اتریوم از آن برای جذب سرمایه استفاده کرد، حالا به ایده‌ای برای کلاهبرداری تبدیل شده است.

کلاهبرداران با نوشتن چند مقاله جاه‌طلبانه از یک ایده رویایی و طراحی یک وب‌سایت‌ِ گول‌زننده، به راحتی سرمایه‌گذاران ناآگاه را به دام می‌اندازند.

از آنجایی که مبلغ سرمایه‌گذاری به صورت ارزهای دیجیتالی مثل بیت کوین و اتریوم دریافت می‌شود، با توجه به نیمه‌ناشناس بودن تراکنش‌های ارزهای دیجیتال، پیگیری آن‌ها بسیار مشکل است و تقریبا پس از ارسال وجه دیگر نباید انتظار بازگشت آن را داشت.

طبق آخرین تحقیقات، حدود 90 درصد از تمام ICO‌هایی که در سال 2017 معرفی شده‌اند یا کلاهبرداری از آب درآمده‌اند و یا پس از نتیجه نگرفتن رها شده‌اند.

این روزها به دلیل ریسک‌هایی که ICO‌ها می‌توانند برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشند و با توجه به بی اعتمادی نسبت به این نوع جمع‌سپاری، روش‌های دیگری برای جایگزینی با آن ابداع شده‌اند.

روش‌های جایگزین ICO

برای ICO‌ها به تعداد بیش از انگشتان دو دست، روش جایگزین معرفی شده است اما در حال حاضر تنها دو الی سه مورد از آن‌ها در مقیاس بزرگ قابل انجام هستند. دو مورد از اصلی‌ترین روش‌های جایگزین که این روزها به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:

عرضه اولیه صرافی (IEO)

عرضه اولیه صرافی (Initial Exchange Offering) یا به اختصار IEO شکلی مشابه با ICO دارد با این تفاوت که در یک صرافی بزرگ ارز دیجیتال برگزار می‌شود و سرمایه‌گذاران برای خرید توکن‌ها به صرافی مراجعه می‌کنند.

در واقع بر خلاف عرضه اولیه سکه که مستقیما توسط تیم یک پروژه برگزار می‌شود، عرضه اولیه صرافی، توسط یک صرافی به نمایندگی از یک استارتاپ و با هدف جمع‌آوری سرمایه در ازای فروش توکن‌ مدیریت می‌شود.

بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال شروع به پذیرش IEOها کرده‌اند که جلودار آنها صرافی بایننس است.

از آنجایی که صرافی‌های بزرگ ارز دیجیتال قبل از برگزاری پیش‌فروش توکن‌ها، بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند، ریسک کلاهبرداری در این روش تا حد زیادی کاهش می‌یابد زیرا یک صرافی بزرگ بین سرمایه‌گذاران و تیم توسعه دهنده قرار دارد.

عرضه اولیه توکن اوراق بهادار (STO)

عرضه اولیه توکن اوراق بهادار (Security Token Offering) یا به اختصار STO یکی دیگر از روش‌های جذب سرمایه در دنیای ارزهای دیجیتال است که شباهت زیادی با ICO دارد اما با ویژگی‌هایی که ریسک سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد، احتمالا به زودی جایگزین روش‌های قبلی خواهد شد.

به زبان ساده در این روشِ جمع‌سپاری، توکن‌ها باید به عنوان اوراق بهادار ثبت شوند که نیازمند عبور از فرایندهای قانونی است.

با توجه به این‌که قانون صحت مالکیت اوراق بهادار را تضمین می‌کند، در STO سرمایه‌گذاران نسبت به میزان سرمایه‌گذاری خود در پیش‌برد پروژه نقش قانونی و رسمی خواهند داشت و همچنین توسعه‌دهندگان و تیم پروژه از نظر قانونی احراز هویت می‌شوند. در این فرایند ریسک سرمایه‌گذاری تا حد زیادی کاهش می‌یابد و تعهد توسعه‌دهندگان به طرز چشم‌گیری معتبر‌تر خواهد بود.