یکی از اهداف اصلـی هر فرد در سرمایه‌گذاری کسب سود و درآمد است. سرمایه‌گذاری در بورس، اگر به‌صورت صحیـح و اگاهانـه باشد، از دو طریـق این هدف را تأمین می‌کند: یکی دریافت سود نقدی و دیگری افزایش قیمت سهام.
سرمایه گذاری افراد جامعه در بورس، می‌تواند نقش بسیار زیادی در رونق اقتصادی داشته باشد، چون با این کار، منابع مالی مورد نیاز بنگاه‌های اقتصادی برای توسعه فعالیت ها تأمین شده و در نتیجه، رونق کسب و کار، اشتغال زایی و رشد و شکوفایی اقتصاد کشور را به دنبال خواهد داشت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه(سنا)، اما حتما این سوال برای شما ایجاد شده است که سرمایه گذاری در بورس و خریـد سهام شرکت ها، چه نفعـی برای شما دارد؟ به عبارت دیگر، چه دلیلی دارد که فرد، به جای گزینه های متعددی که برای سرمایه گذاری وجود دارد، خرید سهام و سرمایه گذاری در بورس را انتخاب کند؟
1-کسب درآمد
یکی از اهداف اصلـی هر فرد در سرمایه‌گذاری کسب سود و درآمد است. سرمایه‌گذاری در بورس، اگر به‌صورت صحیـح و اگاهانـه باشد، از دو طریـق این هدف را تأمین می‌کند: یکی دریافت سود نقدی و دیگری افزایش قیمت سهام.
شرکتی که شما سهام آن را خریداری می‌کنید، درصورتی که عملکرد موفق و سودآوری داشته باشد، سالانه مقدار قابل توجهی سود به دست می‌آورد. براساس قانون، سود شرکت متعلق به سهامداران آن شرکت است، بنابراین افرادی‌که سهام یک شرکت را در اختیار دارند، به میزان سهم خود، در سود شرکت نیز سهیم هستند. البتـه شرکت‌ها لزوما همـه سود سالانه خود را بین سهامدارانشان تقسیم نمی‌کنند، چون ممکن است برای توسعه فعالیت‌هایشان نیاز به پول داشته باشند. بنابراین ترجیح می‌دهند بخشی از سود سالانه را بین سهامداران توزیـع کنند و بخش دیگری از سود را هم در فعالیت‌های توسعه‌ای شرکت صرف کنند. به سودی که سالانه، بین سهامداران توزیع می‌شود، سود نقدی یا اصطلاحا DPS گفته می‌شود. دریافت سود نقدی، اولین روش کسب درآمد توسط سهامداران است. برای مثال، شرکتی را فرض کنید که ارزش سهامش در بورس 150 تومان است. اگر این شرکت در پایان سال 15 تومان سود بین سهامدارانش تقسیم کند، در واقع به میزان 10 درصد سود نقدی به سهامدارانش داده است.
اما درآمد سهامداران فقط به سود نقدی محدود نمی‌شود. وقتی یک شرکت عملکرد خوب و موفقیت‌آمیزی داشته باشد، تمایل سرمایه‌گذاران برای خرید سهام آن شرکت در بورس افزایش می‌یابد، بنابراین سرمایه‌گذاران حاضر خواهند بود تا مبلغ بیشتری را برای خرید سهام آن شرکت بپردازند، در نتیجه قیمت سهام شرکت در بورس افزایش می‌یابد. افزایش قیمت سهام شرکت در بورس نیز باعث افزایش درآمد و دارایی سهامداران آن شرکت می‌شود.
در مثال قبل، فرض کنید قیمت سهام شرکت موردنظر که پارسال 150 تومان بوده، در پایان سال، به علت عملکرد موفق شرکت به 195 تومان رسیده است، یعنی 30 درصد افزایش یافته است. بنابراین، سهامداران شرکت، علاوه‌بر آنکه 10 درصد سود نقدی دریافت کرده‌اند، 30 درصد هم از محل افزایش قیمت سهام شرکت سود به دست می‌آوردند، یعنی در طول یکسال 40 درصد سود به دست آورده‌اند.
البته باید توجه داشت که اگرچه شرکت‌هایی که سهامشان در بورس خرید و فروش می‌شود، همگی جزو شرکت‌های بزرگ، معتبر و موفق کشور هستند، اما هر شرکتی عملکرد و سودآوری خاص خود را دارد و سرمایه‌گذاران باید موقع خرید سهام شرکت، اطلاعات شرکت مربئط را به طور دقیق بررسی کنند تا بتوانند درآمد قابل قبولی داشته باشند.
نکته دیگری که باید مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرد این است که شرکت‌ها، سیاست‌های متفاوتی در توزیع سود نقـدی دارنـد، به این معنا که برخی شرکت‌ها ترجیح می‌دهند که سود نقدی کمتری توزیع کنند و بیشتر سود سالانه خود را برای توسعه شرکت به‌کار بگیرند، اما برخی دیگر از شرکت‌ها، معمولا بخش عمده سود خود را بین سهامداران توزیع می‌کنند. شما در هنگام خرید سهام شرکت، باید به این موضوع توجه کنید که آیا دریافت سود نقدی سالیانه برایتان اهمیت دارد یا اینکه دید بلندمدت‌‌تری دارید و بیشتر، تمایل دارید ارزش سهامتان افزایش یابد. برای مثال، بازنشستگانی که ترجیح می‌دهند سود سالانه و مستمر را برای تأمین مخارج خود دریافت کنند، بهتر است سهام شرکت‌هایی را انتخاب کنند که سیاست توزیع سود نقدی بیشتری دارند، اما جوانی که دوست دارد ارزش سهامش در چند سال آینده، افزایش قابل توجهی داشته باشد، سهام شرکتی را ترجیح می‌دهد که سیاست توسعه‌ای در پیش گرفته و بخش قابل توجهی از سود سالانه را به این امر اختصاص می‌دهد. این موضوع را می‌توانید از سیاست‌های گذشته شرکت‌ها تشخیص دهید که آیا شرکت مورد نظر بیشتر به توزیع سود علاقه‌مند است یا به توسعه شرکت.
2-امنیت و شفافیت در سرمایه‌گذاری
اگر به شما بگویند با سرمایه‌گذاری در کاری، می‌توانید سرمایه خود را در یکسال چند برابر کنید، ولی شما از جزئیات و کیفیت این سرمایه‌گذاری مطلع نباشید، مثلا ندانید قرار است پول خود را در چه کاری سرمایه‌گذاری کنید؟ آیا این کار شرعی و قانونی است یا نه؟ آیا اصلا فردی که ادعای چند برابر کردن پول شما را مطرح کرده، فرد مطمئن و مورد اعتمادی است یا نه؟ آیا سرمایه شما باز خواهد گشت یا امکان کلاهبرداری در آن وجود دارد؟ و هزاران اما و اگر دیگر. در یک‌چنین شرایطی، آیا حاضر به سرمایه‌گذاری خواهید شد؟ طبیعتـا پاسخ اغلب شمـا منفی است.
یکی از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری در بورس، امنیت در سرمایه‌گذاری و برخورداری از حمایت قانون و مقررات است. در برنامه‌های قبل، به جایگاه حیاتی بورس در اقتصاد اشاره کردیم و گفتیم که به دلیل همیـن اهمیت بالا، قوانین و مقررات متعددی درباره بورس و حمایت از سرمایه‌گذاران در این بازار تصویب شده است که این امر، امنیت بورس را برای سرمایه‌گذاری تضمیـن می‌کند.
برای مثال، اگر فردی سهام شرکتی را در بورس خریداری کند و شرکت مذکور، در پایان سال، باوجود تصویب سود نقدی، از پرداخت سود در مهلت مقرر خودداری کند، سهامدار می‌تواند از شرکت مذکور شکایت کـرده و سود خود را دریافت نماید.
یا مثلا شرکت‌هایی که سهامشان در بورس خرید و فروش می‌شود، موظف هستند اطلاعات مالی و عملکردی خود را بصورت مستمر، منتشر نمایند تا سرمایه‌گذاران، با اطلاع و شناخت کافی نسبت به وضعیت یک شرکـت، درباره خرید یا فروش سهام آن شرکت تصمیم‌گیری کنند. درصورتی که شرکتی برخلاف قوانین و مقررات، اطلاعات خود را منتشر نکند، اعضای هیأت مدیره شرکت مسئول خواهند بود و به خاطر این اقدام، باید به مراجع حقوقی پاسخگو باشند.
بنابراین، اگرچه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، شرکت‌های بزرگ و معتبری هستند و اغلب دچار چنین مشکلاتی نمی‌شوند، اما در عین حال قانونگذار با درنظر گرفتن این تمهیدات، اطمینان لازم را برای سهامداران فراهم می‌کند که نهایت تلاش برای جهت حفظ و استیفای حقـوق آنان به عمل آمده است.
همچنین همانطور که گفته شد، براساس قوانین و مقررات، شرکت‌هایی که سهامشان در بورس خرید و فروش می‌شود موظف‌اند کلیه اطلاعات حائز اهمیت خود اعم از اطلاعات مالی، برنامه‌ها و… را به بورس اعلام کنند. بورس نیز پس از بررسی اطلاعات ارسالی از سوی شرکت‌ها، این اطلاعات را در شرایط یکسان، برای اطلاع سهامداران منتشر می‌کند. به‌علاوه، بورس بصورت لحظه‌ای، کلیه اطلاعات مربوط به آخرین وضعیت معاملات انجام شده در بورس، قیمت سهام، میزان عرضه و تقاضای موجود برای هر یک از سهام‌ها، میزان خرید و فروش صورت‌گرفته بر روی سهام و… را ازطریق اینترنت منتشر می‌کند و سرمایه‌گذاران می‌توانند با بررسی و تحلیل این اطلاعات، نسبت به خرید سهام جدید و یا فروش سهامی که در اختیار دارند، تصمیم‌گیری کنند. این موضوع -که از آن، به شفافیت در بورس یاد می‌شود- باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران در شرایط یکسان و عادلانه ازنظر میزان دسترسی به اطلاعات، تصمیم‌گیری نمایند. بنابراین، می‌توان سرمایه‌گذاری در بورس را یک سرمایه‌گذاری کاملا شفاف دانست.
3-حفظ سرمایه در مقابل تورم
به‌طور معمول، ارزش پول در طول زمان،خود به خود کاهش می‌یابد و با توجه به تورم موجود در جامعه، در صورتی که افراد پس‌اندازهای خود را در جای مناسبی سرمایه‌گذاری نکنند، ارزش آن کاسته خواهد شد.
درحالیکه در سال 1340، با 20 هزار تومان می‌شد یک خانه خرید، در سال 1390 بیست هزار تومان شاید حداکثر برای خرید یک جفت کفش، آنهم از نوع بچه‌گانه کفاف می‌داد!
این تصویر به‌خوبی نشان می‌دهد که چطور، قدرت خرید پول در طول زمان، کاهش می‌یابد. برای حفظ ارزش پول در طول زمان، مناسب‌ترین راه حل، سرمایه‌گذاری است؛ البته سرمایه‌گذاری در فعالیت‌هایی که بتواند بازدهی بیشتر از کاهش ارزش پول ناشی از تورم داشته باشد.
سرمایه‌گذاری در بورس، یکی از این بهترین این روش‌هاست.جالب است بدانید براساس آمارها، متوسط سود سرمایه‌گذاری در بورس در دوره 20 سال اخیر، یعنی از از ابتدای سال 1370 تا اوایل سال 1391 به مراتب بیشتر از بازدهی سرمایه‌گذاری در بازارهایی مثل طلا، ارز و مسکن بوده است، اگرچه ممکن است این بازارها، در مقاطعی نوسانات زیادی را هم تجربه کرده باشند.
اما سرمایه‌گذاری در بورس چگونه به حفظ ارزش پول در مقابل تورم کمک می‌کند؟
همانطور که قبلا هم گفتیم، افراد با خرید سهام یک شرکت، در واقع به نسبت سهمی که خریداری کرده‌اند، در منافع این شرکت، یعنی دارایـی‌های شرکت و همچنین سود و زیان آن سهیم می‌شونـد. طبیعتا در طول زمان، اولا ارزش دارایی‌های شرکت متناسب با تورم افزایش می‌یابـد و ثانیا، شرکت در اثر فعالیت‌های اقتصادی که انجام می‌دهد، سود قابل قبولی به دست می‌آورد، بنابراین افرادی که اقدام به خرید سهام شرکت می‌کنند- البته درصورتی که انتخاب صحیح و آگاهانه‌ای داشته باشند- می‌توانند سرمایه خود را در مقابل تورم حفظ کنند.
4-قابلیت نقدشوندگی خوب
یکی از ویژگی‌های یک دارایی خوب، این است که قابلیت نقدشوندگی بالایی داشته باشد؛ یعنی بتوان آن را سریع به پول نقد تبدیل کرد.
برای هر کسی، در طول زندگی ممکن است شرایطی پیش آید که نیاز به نقد کردن دارایی‌های خود پیدا کند. نقدکردن دارایی‌ها علاوه بر این که مشکلات خاص خود را دارد، نیازمند زمان است. فرض کنید شما سرمایه‌ی خود را به یک دستگاه آپارتمان تبدیل کرده‌اید و اکنون، به دلیل شرایطی، به پول نیاز پیدا کرده‌اید و می‌خواهید آپارتمان را بفروشید. روشن است که شما، از زمان تصمیم به فروش تا فروش و دریافت وجه آن با مشکلات فراوانی مثل پیدا شدن مشتری، توافق برای معامله، انتقال سند و… مواجه خواهید بود.
اما افرادی که با خرید سهام و یا سایر انواع اوراق بهادار، در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند، به محض تصمیم به فروش کافی است به اولین کارگزاری بورس در سراسر کشور مراجعه نمایند و تقاضای فروش خود را ثبت کنند. حتی در شرایط بحرانی نیز در صورتی که شما سهام خود را به قیمت اندکی کمتر از قیمت روز بازار برای فروش عرضه کنید، در کوتاه‌ترین زمان ممکنبه پول نقد تبدیل خواهد شد. این شرایط سبب شده است تا درجه‌ی نقدشوندگی اوراق بهادار نسبت به سایـر سرمایه‌گذاری‌ها بالاتر باشد.
5-مشارکت در تصمیم‌گیری برای اداره‌ی شرکت‌ها
افرادی که سهام یک شرکت را می‌خرند، می‌توانند با حضور در مجامع و رأی دادن، به نسبت سهمی که در اختیار دارند، در تصمیم‌گیری‌های شرکت و نحوه اداره‌ی آن مشارکت کنند. این افراد با استفاده از حق‌رأی خود، قادرند هیئت‌مدیره‌ی شرکت را انتخاب نمایند، درباره طرح‌های جدیدی که مدیران شرکت پیشنهاد می‌کند، اظهارنظر کنند و همچنین می‌توانند میزان سود تقسیمی به سهامداران شرکت را مشخص کنند؛ خلاصه این که این افراد به عنوان صاحبان اصلی شرکت در تصمیم‌گیری‌های شرکت مشارکت می‌کنند. البته همانطور که گفتیم، میزان اثرگذاری هریک از سهامداران در تصمیمات شرکت به میزان سهامی است که در اختیار دارد و بنابراین، افرادی که سهام بیشتری در اختیار دارند، می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های شرکت نقش مؤثرتری ایفا کنند.
